RZECZOWNIK + partykuła
W języku koreańskim rzeczowniki nie posiadają rodzaju, są również nieodmienne, dotyczy to zarówno słów rdzennie koreańskich jak i tych wywodzących się z innych języków.
Razem z rzeczownikami funkcjonują partykuły, które dokleja się do rzeczowników lub innych części mowy (zależnie od typu zdania).
Funkcje koreańskich partykuł można czasami porównać do roli, jaką w języku polskim pełnią przypadki.
Podczas tej lekcji nauczymy się partykuł tematu i podmiotu. W większości języków nie ma tych partykuł, więc może to być dość nowy koncept, ale bardzo użyteczny. W języku polskim podmiot zawsze jest mianownikiem, więc istnieje odpowiednik.
Partykuły tematu
은 [eun] / 는 [neun]
Główną rolą partykuł tematu jest danie innym ludziom znać o czym mowimy lub będziemy mówić, i partykuły tematu dołączamy do rzeczowników.
Wyrazy kończące się spółgłoską + -은
Wyrazy kończące się samogłoską + 는
Przykłady:
가방 [ga-bang] + 은 [eun]
나 [na] + 는 [neun]
Temat zdania, oznaczony przez 은 [eun] albo 는 [neun] jest zwykle (ale nie zawsze) tym samym co podmiot zdania.
저 [jeo] = ja
저 + 는 [neun] = 저는 [jeo-neun] = a ja/a o mnie
저는 학생이에요. [jeo-neun hak-saeng-i-e-yo] = Ja natomiast jestem uczniem./Ja jestem uczniem.
W tych zdaniach 저 (ja) jest zarówno tematem zdania (mowimy o 'mnie') i podmiotem zdania.
Ale nietypowość języka koreańskiego może być pokazana w następujących zdaniach:
내일은 저는 일해요. [nae-il-eun jeo-neun il-hae-yo] = Natomiast ja pracuję jutro.
W tym zdaniu po 내일 [nae-il] , jutro, występuje 은 [eun], więc jest to temat, ale nie podmiot czasownika 일하다 [il-ha-da] (pracować).
Partykuły podmiotu
이 [i] / 가 [ga]
Wyrazy kończące się spółgłoską + -이
Wyrazy kończące się samogłoską + 가
Przykłady:
가방 [ga-bang] + 이 [i]
학교 [hak-gyo] + 가 [ga]
Więc partykuly tematu (은/는) pokazują co jest tematem zdania, a partykuły podmiotu (이/가) pokazują co jest podmiotem zdania, ale to nie wszystko.
Co jeszcze można powiedzieć o partykułach 은/는/이/가?
(1)
Partykuły 은 [eun]/는 [neun] poza oznaczaniem tematu mają także dodatkowe znaczenie 'o' czymś, 'zamiast czegoś' albo 'inne od pozostałych rzeczy'.
(2)
Partykuły 이 [i]/가 [ga] poza oznaczaniem tematu mają dodatkowe znaczenie 'nie inny niż', 'tylko ten', ale kiedy użyty w środku kompletnego zdania oznacza temat bez podkreślania go tak bardzo.
Spójrzmy na przykłady (1)
이거 [i-geo] = to / 사과 [sa-gwa] = jabłko / 예요 [ye-yo] = być/jest
이거 사과예요. [i-geo sa-gwa-ye-yo] = To jest jabłko.
Możemy tu użyć 은/는, a w tym przypadku temat 이거 kończy się samogłoską, więc dodajemy -는.
이거는 사과예요. [i-geo-NEUN sa-gwa-ye-yo] = (Inne rzeczy nie są jabłkami, ale) TO jest jabłko.
Więc możemy sobie wyobraźić kogoś mowiącego:
이거 커피예요. [i-geo keo-pi-ye-yo] (= To jest kawa.)
이거는 물이에요. [i-geo-NEUN mul-i-e-yo] (= To była kawa, ale TO jest woda.)
이거는 오렌지주스예요. [i-geo-NEUN o-ren-ji-ju-seu-ye-yo] (= A TO, to coś innego, to jest sok pomarańczowy.)
이거는 뭐예요? [i-geo-NEUN mwo-ye-yo?] (= A co z tym? Co to jest?)
Jak widać z tego przykładu 은/는 ma funkcje podkreślania tematu zdania przez dodawanie dodatkowego znaczenia 'to jest ... i/ale TO jest...'. Więc używanie 은/는 w każdym zdaniu może brzmieć nienaturalnie.
Więc w koreańskim, mimo że 은 i 는 są partykułami tematu, ludzie często używają je tylko do silnego podkreślenia tematu w kontraście z innymi częściami zdania.
Na przykład, jeśli chcemy powiedzieć 'Pogoda jest dzisiaj ładna' po koreańsku, możemy to powiedzieć na kilka sposobów. (Nie przejmujmy się teraz całym zdaniem, skupmy się tylko na użyciu 은/는.)
1) 오늘 날씨 좋네요. [o-neul nal-ssi jot-ne-yo]
Pogoda jest dzisiaj ładna.
2) 오늘은 날씨 좋네요. [o-neul-EUN nal-ssi jot-ne-yo]
(Pogoda nie była taka ładna ostatnio, ale DZISIAJ jest ładna.)
3) 오늘 날씨는 좋네요. [o-neul nal-ssi-NEUN jot-ne-yo]
(Dzisiaj, nie wszystko, ale przynajmniej pogoda jest ładna.)
Więc widać jak użyteczne mogą być partykuły tematu (은/는) w zmienianiu znaczenia naszych koreańskich zdań!
Spojrzmy na niektóre przyklady (2).
좋아요 [jo-a-yo] = być dobrym / 뭐 [mwo] = co / 이/가 [i/ga] = partykuły tematu
Wyobraźmy sobie, że ktoś mowi “좋아요. [jo-a-yo]” co oznacza “To jest dobre.” albo “Lubię to.”
Ale jeśli nie jesteśmy pewni CO jest dobre, możemy zapytać “Co jest dobre?” albo “O czym mówisz?”
Żeby wyraźić swoją ciekawość na temat “CO” jest dobre, możemy zapytać:
뭐가 좋아요? [mwo-GA jo-a-yo?]
W tym zdaniu partykuła 가 [ga] podkreśla co jest podmiotem czasownika “być dobrym / 좋아요”.
Jeśli ktoś powie:
ABC 좋아요. [ABC jo-a-yo] = ABC jest dobre.
Jeśli się nie zgadzamy i uważamy, że XYZ jest dobre, a nie ABC, możemy wyraźić swoje zdanie, że podmiotem “bycia dobrym” powinno być XYZ, zamiast ABC, mówiąc:
ABC 좋아요? XYZ가 좋아요! [ABC jo-a-yo? XYZ-GA jo-a-yo]
Więc, za pomocą 이 i 가 możemy dodać wiecej konkretnego znaczenia do naszych koreańskich zdań kiedy chcemy podkreślić KTO coś zrobił, KTÓRY jest dobry itd.
Czy to wszystko?
Prawie.
Jak widać powyżej 은/는 i 이/가 mają różne role, ale rola 은/는 jak 'kontrastu' jest znacznie silniejsza, ponieważ zmienia temat zdania. Więc kiedy tworzymy całe zdania (np. Myślę, że książka ktorą kupiłeś jest ciekawsza niż książka którą ja kupiłem) zwykle 은/는 nie jest używane tak często. Często 은/는/이/가 można pominąć, ale kiedy potrzebujemy partykuły, aby wskazać znaczenie częściej używa się 이/가.
Na koniec zbiorowa tabelka z partykułami. Pragnę też dodać, że na razie robimy sobie przerwę od gramatyki - następna lekcja będzie leksykalna. Nie możecie się doczekać? :D
Źródła:
http://www.koreanwikiproject.com/wiki/index.php?title=Poziom_1_lekcja_9
http://my-korean-soul.blogspot.com/2014/04/koreanski-gramatyka-1.html
Partykuła
|
Romanizacja
|
Znaczenie i użycie
|
Przykład
|
은
|
eun
|
Temat zdania, słowo kończy się na spółgłoskę
|
집은 (jibeun) - dom
|
는
|
neun
|
Temat zdania, słowo kończy się na samogłoskę
|
바지는 (bajineun) - spodnie
|
이
|
i
|
Podmiot, słowo kończy się na spółgłoskę
|
책이 (chaegi) - książka
|
가
|
ga
|
Podmiot, słowo kończy się na samogłoskę
|
모기가 (mogiga) - komar
|
꺼서
|
kkeoseo
|
Podmiot, użycie ze słowem honoryfikatywnym
|
부모님께서(bumonimkkeseo)- rodzice
|
을
|
eul
|
Biernik, słowo kończy się na spółgłoskę
|
밥을 먹다 (babeul meogda) – jeść posiłek
|
를
|
reul
|
Biernik, słowo kończy się na samogłskę
|
친구를 만나다(chingureul mannada)
- spotykać przyjaciela
|
에
|
e
|
Miejscownik w znaczeniu umiejscowienia
|
집에 (jibe) – w domu
|
에
|
e
|
Miejscownik w znaczeniu kierunku lub miejsca
|
바르샤바에(bareusyabae) –
do Warszawy
|
에
|
e
|
Miejscownik w znaczeniu określenia czasu
|
세 시에 (se si-e) –
o trzeciej
|
에서
|
eseo
|
Miejscownik w znaczeniu wykonywania czynności w danym miejscu
|
방에서 음악을 듣다(bangeseo eumageul deuudda) – słuchać muzyki w pokoju
|
에서
|
eseo
|
Miejscownik w znaczeniu „z” (skądś) lub „od”
|
폴란드에서(pollandeseo) –
z Polski
|
으로
|
euro
|
Narzędnik, wyraża zrobienie czegoś za pomocą czegoś, słowo kończy się na spółgłoskę.
|
볼펜으로 쓰다(bolpeneulo sseuda)
- pisać długopisem
|
으로
|
euro
|
Miejscownik „w kierunku”, „do”, słowo kończy się spółgłoskę
|
미국으로 (migukeulo) – do USA
|
로
|
ro
|
Narzędnik, wyraża zrobienie czegoś czymś, słowo kończy się na samogłoskę
|
기차로 가다
(gicharo kada)
– jechać pociągiem
|
로
|
ro
|
Miejscownik, „w kierunku”, „do”, słowo kończy się na samogłoskę
|
호주로 (hojulo)
– do Australii
|
까지
|
kkaji
|
Miejscownik, poruszanie się „do”, „aż do”
|
의자까지 (uijakaji)
- aż do krzesła
|
까지
|
kkaji
|
Miejscownik, czasowo „do”, „aż do”
|
크리스마스까지(keuriseumaseukkaji)
-do Bożego Narodzenia
|
부터
|
buteo
|
Miejscownik, czasowo „od” (od momenu)
|
방학부터(banghagbuteo)
- od wakacji
|
의
|
‘ui’ lub częściej jako ‘e’
|
Dopełniacz (kogo? czego?)
|
반고흐의 그림(bangoheuuui geurim)
- obraz van Gogha
|
에게
|
ege
|
Celownik (komu? czemu?)
|
여자에게 (yeojaege)
-kobiecie/dla kobiety
|
께
|
kke
|
Celownik, ze słowem honoryfikatywnim
|
교수님께(gyosunimkke)
- dla profesora
|
과
|
gwa
|
Spójnik, „i”, „oraz”, „a”, „a także”, słowo kończy się na spółgłoskę
|
토요일과 일요일(toyoilgwa ilyoil)
- sobota i niedziela
|
와
|
wa
|
Spójnik, „i”, „oraz”, „a”, „a także”, słowo kończy się na samogłoskę
|
폴란드와 한국(pollandeuwa hanguk)
- Polska i Korea
|
이나
|
ina
|
Spójnik, „lub”, „czy też”, „albo”, używane do wyliczania, słowo kończy się na spółgłoskę
|
책이나 영화
(chaegina yeonghwa)
-książka albo film
|
나
|
na
|
Spójnik, „lub”, „czy też”, „albo”, używane do wyliczania, słowo kończy się na samogłoskę
|
캄보디아나 라오스(kambodiana laoseu)
-Kambodża albo Laos
|
도
|
to/do
|
Spójnik, „i”, „też”, „a nawet”, „również”
|
나도 (nado) - ja też
|
보다
|
boda
|
Spójnik „od”, „niż”, stosowane do porównywania ludzi lub przedmiotów
|
포즈난 보다
(pojeunan boda)
- niż Poznań/od Poznania
|
님
|
nim
|
Tworzy formy honoryfikatywne od niektórych rzeczowników określających osoby
|
푸모님(pumonim)
-rodzice
|
들
|
deul
|
Tworzy liczbę mnoga rzeczowników, najczęściej ludzi. Nie trzeba jej używać jeśli liczba mnoga wynika z kontekstu
|
친구들 (chingudeul)
-przyjaciele
|
